تصمیم‌گیری ما چگونه است؟ (مهارت‌های تصمیم‌گیری شماره‌ی 2)

چه در حال تصمیم‌گیری درباره‌ی این امر باشیم که چه فردی را استخدام کنیم از چه تأمین‌کننده‌ای بهره ببریم یا پیگیر چه راهبرد (استراتژی)‌ای باشیم توانایی یک تصمیم‌گیری خوب با اطلاعات دردسترس اهمیتی حیاتی دارد.

اگر یک فرمول وجود داشت که می‌توانستیم در هر موقعیتی از آن بهره ببریم کار، ساده بود؛ اما در مورد تصمیم‌گیری این‌گونه نیست!

هر تصمیمی با چالش‌های مربوط به خودش همراه است و همگی ما هم روش‌های متفاوتی در مواجهه با مشکلات داریم.

بنابراین چگونه از تصمیم‌های بد اجتناب کنیم یا تصمیم‌ها را به قضا و قدر و شانس واگذار کنیم؟! ... نیاز داریم رویکردی سیستماتیک در تصمیم‌گیری‌ها داشته باشیم به‌گونه‌ای که این امر اهمیتی نداشته باشد که چه نوع تصمیم‌هایی را اتخاذ می‌کنیم بلکه آن‌چه اهمیت داشته باشد آن باشد که می‌توانیم به‌شکلی مطمئن تصمیم‌گیری کنیم.

هیچ‌کس نمی‌تواند از عواقب تصمیم‌های ضعیف درامان بماند. بدین‌خاطر است که آزمونی کوتاه را طرحی کرده‌ایم تا به ما کمک کند از مهارت‌های‌مان در زمینه‌ی تصمیم‌گیری، ارزشیابی داشته باشیم. ما این امر را مورد سنجش قرار می‌دهیم که چگونه برای فرایند تصمیم‌گیری، ساختار ایجاد ‌کنیم و سپس به ابزارها و منابع ویژه‌ای اشاره می‌نماییم که می‌توانیم برای توسعه و پیشرفت این شایستگی‌های بااهمیت‌مان از آن‌ها بهره ببریم.

برای هر عبارت، در ستون مقابل آن علامت بزنیم به‌گونه‌ای که بهترین توصیف برای تصمیم‌گیری‌مان در آن موقعیت محسوب می‌شود. لطفا به سؤال‌ها آن‌گونه جواب دهیم که واقعا هستیم و نه به آن‌چه فکر می‌کنیم باید باشیم و از این امر که به‌نظر برسد بعضی از سؤال‌ها، امتیاز منفی را برای ما خواهد داشت نگرانی نداشته باشیم. بعد از اتمام پاسخ‌ها لطفا جمع امتیازها را در ستون «محاسبه‌ی جمع امتیازها» (Calculate My Total) قرار دهیم.

درباره‌ی بخش‌هایی فکر کنیم که امتیازمان را از دست داده‌ایم و تصمیم بگیریم چگونه می‌توانیم آن بخش‌ها را در فرایند تصمیم‌گیری‌مان اِعمال کنیم. در حالی که به سؤال‌ها پاسخ می‌دهیم آیا به بعضی موضوع‌های مشترک نظر می‌افکنیم؟ آزمون کوتاه‌مان را در شش مرحله‌ی اساسی ذیل در فرایند تصمیم‌گیری بنا ‌نهیم:

اگر از این شش عنصر اساسی آگاه باشیم و روشی را برای ایجاد ساختار برای تصمیم‌گیری‌های‌مان بهبود ببخشیم این امر به ما کمک خواهد کرد سیستم جامع تصمیم‌گیری بهتری را توسعه دهیم. اکنون اجازه دهید به این عناصر شش‌گانه جداگانه نظر بیافکنیم.

اگر تاکنون در جلسه‌ای حضور داشته باشیم که به‌نظر می‌رسد موضوع‌های متفاوتی در آن بحث می‌شود مشاهده می‌کنیم زمانی که یک محیط تصمیم‌گیری استقرار نیافته باشد چه امری به‌وقوع می‌پیوندد. این امر برای هر فردی اهمیت دارد که موضوع را قبل از آماده شدن برای اتخاذ یک تصمیم درک کند.

این امر، موارد ذیل را شامل می‌شود:

ما هم‌چنین باید ملاحظه‌های مهم بین‌ افراد را در مراحل آغازین مدنظر قرار دهیم. آیا همه‌ی تأمین‌کنندگان را دربرگرفته‌ایم؟ و آیا افرادی که در تصمیم‌گیری‌ وارد شده‌اند بر احترام به یکدیگر و متعهد بودن به یک بحث شفاف و صادقانه، اتفاق‌نظر دارند؟

بعد از رعایت همه‌ی این موارد اگر تنها قوی‌ترین عقاید شنیده شود مرتکب خطر (ریسکی) شده‌ایم و بعضی از بهترین راه‌حل‌های دردسترس را مورد ملاحظه قرار نداده‌ایم. برای یادگیری درباره‌ی «ایجاد محیطی سازنده برای تصمیم‌گیری» به‌نشانی ذیل مراجعه کنیم:

بخش مهم دیگری از اتخاذ یک تصمیم خوب عبارت است از: ایجاد گزینه‌هایی خوب و بسیار به‌عنوان گزینه‌های به‌طور محسوس امکان‌پذیر برای مورد ملاحظه قرار دادن. اگر به‌شکلی ساده با اولین راه‌حلی که با آن برخورد می‌کنیم خود را سازگار کنیم پس احتمالا تعداد گزینه‌های حتی بهتری را از دست خواهیم داد.

برای یادگیری چند ابزار قدرتمند برای ایجاد گزینه‌های خوب و توسعه‌ی تعدادی از ایده‌ها و مورد ملاحظه قرار دادن چشم‌اندازهای متفاوت به مطلب ارائه شده به‌نشانی ذیل مراجعه کنیم:

مرحله‌ی «کشف گزینه‌ها» اغلب وقت‌گیرترین بخش فرایند تصمیم‌گیری به‌حساب می‌آید. این مرحله گاهی‌اوقات آن‌قدر طول می‌کشد که هرگز تصمیمی اتخاذ نخواهد شد! برای بالا بردن کارایی این مرحله درباره‌ی عواملی شفافیت داشته باشیم که می‌خواهیم در تجزیه و تحلیل‌های‌مان وارد کنیم. سه عامل مهم برای ملاحظه وجود دارد:

برای مشاهده‌ی فهرستی از ابزارهایی که می‌توانیم برای بهبود روش «ارزشیابی از گزینه‌ها» (Evaluate Alternatives) بهره ببریم به مطلب به‌نشانی ذیل مراجعه کنیم:

تصمیم‌گیری به‌خودی خود می‌تواند هیجان‌انگیز و استرس‌زا باشد. برای کمک به خودمان در بحث در زمینه‌ی این احساسات آن‌هم به‌شکلی تا حد ممکن محسوس، از رویکردی ساختاریافته برای تصمیم‌گیری استفاده کنیم. بدین‌معنا که بر مهم‌ترین موارد در تصمیم‌گیری خوب، نظری دقیق بیافکنم.

زمانی را در مورد فکر کردن به جلو و تعیین دقیق آن‌چیزی صرف کنیم که عملا در تصمیم‌گیری، «صحیح» است. برای یادگیری درباره‌ی ابزارهای متفاوتی که می‌توانیم برای تصمیم‌گیری خوب به‌کار ببریم به‌ مطلب با عنوان به‌نشانی ذیل مراجعه کنیم:

به‌یاد داشته باشیم که بعضی چیزها دربار‌ی یک تصمیم وجود دارد که مشهود نیستند. یک تصمیم هم‌چنین باید بر یک سطح قابل‌درک و فطری بنا نهاده شده باشد.

تمام آن‌چه از فرایند تصمیم‌گیری تا این‌جا بحث کرده‌ایم برمبنای چشم‌اندازها و تجربه‌های همه‌ی افرادی بنا نهاده شده است که در تصمیم‌گیری حضور دارند. اکنون زمان این امر فرارسیده است گزینه‌ای را بررسی کنیم که به‌علت «معتبر بودن» (Validity) و «قابل‌درک یا منطقی بودن» (Making Sense) انتخاب شده باشد.

اگر تصمیم مورد نظر از اهمیت برخوردار باشد هم‌چنین ارزش داشته باشد آن را بررسی کنیم تا مطمئن شویم که موارد مفروض، صحیح است و این‌که ساختار منطقی‌ای که در تصمیم‌گیری استفاده می‌شود سالم می‌باشد.

برای یادگیری ابزارهایی که برای این امر به‌کار می‌آید به مطلب به‌نشانی ذیل مراجعه کنیم:

آخرین مرحله در فرایند تصمیم‌گیری دربرگیرنده‌ی برقراری ارتباط با گزینه‌ی‌مان و آماده شدن برای اجرای آن است. می‌توانیم تلاش کنیم تصمیم‌های‌مان را با پافشاری بر پذیرش آنان بر دیگران تحمیل کنیم ... یا می‌توانیم پذیرش آنان را با ارائه‌‌ی‌ توضیح درباره‌ی چگونگی و چرایی دستیابی به تصمیم‌مان به‌دست آوریم. برای بیش‌تر تصمیم‌ها - به‌خصوص مواردی که نیازمند جلب‌نظر مشارکت‌کنندگان قبل از اجرا هستیم - مؤثرتر خواهد بود با ارائه‌ی توضیح درباره‌ی تصمیم‌مان، حمایت لازم را کسب کنیم.

برای اجرای تصمیم‌مان برنامه داشته باشیم. افراد معمولا به یک برنامه‌ی شفاف و روشن پاسخ مثبت می‌دهند. برای این‌منظور مطالب با عناوین و نشانی ذیل را مطالعه کنیم:

تصمیم‌گیری، یک مهارت است و مهارت‌ها معمولا ‌بهبودپذیر هستند. در حالی که تجربه‌ی بیش‌تری در تصمیم‌گیری به‌دست می‌آوریم و در حالی که با ابزارهای آن و ساختارهای مورد نیاز برای تصمیم‌گیری مؤثر بیش‌تر آشنا می‌شویم اعتمادمان بهبود می‌یابد. از این فرصت استفاده کنیم تا به این امر فکر نماییم که چگونه می‌توانیم مهارت‌مان در تصمیم‌گیری را بهبود ببخشیم و مهارت‌های‌مان در این زمینه را به سطح بالاتری برسانیم. نهایتا بهبود مهارت‌های تصمیم‌گیری برای ما و سازمان‌مان ثمربخش خواهد بود.