اهداف ناقص در تصمیم‌گیری: چگونه درنظر نگرفتن اهداف بر شناسایی امیدوارکننده‌ترین گزینه تأثیر می‌گذارد
درنظر گرفتن اهداف به‌طور قابل توجهی شانس شناسایی امیدوارکننده‌ترین گزینه را کاهش می‌دهد.
سارا ج. م. آبدین
(Sara J. M. Abdeen)
فلورین متلینگ
(Florian Methling)
رودیگر وود نیتزشم
(Rüdiger von Nitzsch)
مترجم: محمد ابراهیم علیمردانی
شرکت فراسازه دج کاوان
پژوهش‌ها نشان داده است که تصمیم‌گیرندگان هنگام تصمیم‌گیری تعداد قابل‌توجهی از اهداف خود را مدنظر قرار نمی‌دهند.
اما مدنظر قرار ندادن اهداف چگونه بر شناسایی امیدوارکننده‌ترین گزینه تأثیر می‌گذارد؟
این سؤال با استفاده از مجموعه‌ای از ۹۴۵ تصمیم مشاهده‌شده در پژوهش با عنوان ذیل بررسی شد:
آبدین، س. ج. م. و متلین، ف و نیتزشم، ر. و. (2024). اهداف ناقص در تصمیم‌گیری: چگونه حذف اهداف بر شناسایی امیدوارکننده‌ترین گزینه تأثیر می‌گذارد. تالار گفتگوی پژوهش‌های عملیات. 5(92).
پیوند.
این تصمیم‌ها توسط دانشجویان و با استفاده از ابزار مهارت‌های تصمیم‌گیری و آموزش مهارت‌های ناوبری تصمیم‌گیری (Decision Navigator) entscheidungsnavi.com)) توسعه داده شدند.
نکته
ابزار مهارت‌های تصمیم‌گیری و آموزش مهارت‌های ناوبری تصمیم‌گیری (Decision Navigator)، یک ابزار پشتیبانی تصمیم‌گیری مبتنی بر وب و متن‌باز (Open-Source) است که در دانشگاه آخن (RWTH Aachen University) توسعه داده شده است. این ابزار متشکل از یک فرایند تصمیم‌گیری انعکاسی (Reflective Decision-Making) است که پنج مرحله دارد:
- تدوین سؤال تصمیم‌گیری
- توصیف اهداف اساسی
- شناسایی گزینه‌های اقدام
- ایجاد مدل تأثیر
- ارزیابی و ارزشیابی.
این ابزار، دانشجویان را در یک فرایند گام‌به‌گام براساس تفکر ارزش‌محور (Value-Focused Thinking)، تئوری مطلوبیت با ویژگی‌های چندگانه (Multi-Attribute Utility Theory) و روش‌های رفع سوگیری (Debiasing Methods) رهنمون می‌کند.
نتایج نشان می‌دهد که درنظر گرفتن اهداف به‌طور قابل‌توجهی شانس شناسایی امیدوارکننده‌ترین گزینه را کاهش می‌دهد. از این‌رو، نادیده گرفتن تنها ۲۰درصد از اهداف برای گمراه کردن بیش از یک‌چهارم تصمیم‌ها کافی است.
پژوهش‌ها نشان داده است که سه عامل است که بر خطر شناسایی نادرست امیدوارکننده‌ترین گزینه تأثیر می‌گذارد:
- درنظر نگرفتن وزن اهداف
- اجماع بر سر بهترین گزینه در بین تمام اهداف
- اجماع بر سر رتبه‌بندی تمام گزینه‌ها در بین تمام اهداف.
منابع
Abdeen, S. J. M. & Methling, F. & Nitzschm, R. V. (2024). Incomplete Objectives in Decision Making: How Omitting Objectives Affects Identifying the Most Promising Alternative. Operations Research Forum. 5(92).
Link